Een film met een open einde is de perfecte analogie voor het veranderen van gezondheidsgedrag, vindt Marije de Vries.
‘A never ending story’… Een film uit 1984 over het jongetje Bastian die een fantasieboek leest en met zijn draak Falkor avonturen beleeft en één doel heeft, het land Fantasia redden. Vreselijk spannend en bloedirritant, want de film heeft een open einde. De film duurt uren, het is echt een oneindig verhaal! Als kleuter vond ik dat zeer onprettig. Elke keer keek ik opnieuw en bleef ik hopen op een einde. ‘A never ending story’ is de perfecte analogie voor het veranderproces van gezondheidsgedrag, zowel bij een individueel persoon als bij de vitaliteit van een organisatie.
Je bent namelijk niet klaar als je 10 kilo lichter bent, ook niet gezonder als je een maand niet drinkt. Eventjes misschien. Ook al kun je je echt niet voorstellen dat je ooit nog terugvalt in je oude patronen, niemand kan het zich veroorloven om een verandering volledig los te laten. Mensen die noodgedwongen hun leven hebben moeten aanpassen, bijvoorbeeld na een burnout, weten als geen ander dat hun nieuwe leefstijl en open einde heeft. Ze zullen blijvend hun best moeten doen om niet terug te vallen in oude patronen.
Om deze column nog iets deprimerender te maken, ga ik géén opsomming geven van ‘best practices’. Want dat is nou precies níet waar het om gaat. Dan mis je het grotere plaatje, namelijk dat een enkel succes geen garanties geeft, maar dat het draait om een mindset. De mindset dat veranderen als een film zonder einde is. Het proces naar een gezondere leefstijl kent geen deadline of ‘eind goed, al goed’. Het is ‘a never ending story’.
De change manager
Kijk door de bril van een change manager. Een change manager is iemand die zorgt dat veranderingsprocessen succesvol verlopen, heeft aandacht voor het gehele proces en is het aanspreekpunt tijdens een verandertraject. In de film is Bastian de change manager die ondanks alle tegenslagen door blijft gaan voor een betere wereld. Als het gaat om het veranderen of versterken van gezondheidsdoelen en energie op de werkvloer, ben jij jouw eigen change manager en zijn leidinggevenden de change managers van de organisatie.
Een change manager schenkt veel aandacht aan het gedrag dat op de automatische piloot plaatsvindt, omdat het logisch is voor het team en de organisatie. Aangezien 95% van de keuzes op de automatische piloot gemaakt worden, zul je hier wel aandacht voor moeten hebben. Want de keuzes die vandaag gemaakt worden, bepalen hoe de toekomst eruit komt te zien. Het is daarom veel slimmer om te sleutelen aan automatische gebruiken zoals het veranderen van een ochtendritueel of teamvergadering, dan het introduceren van nieuwe gewoontes (zoals een dieet of nieuwe manier van werken).
De belangrijkste reden waarom je geslaagde veranderingen en behaalde doelen niet los kan laten, is omdat nieuwe gezonde gewoontes onderdeel worden van automatisch handelen! Dat proces alleen al duurt jaren. En dat vraagt om de mindset; het is nooit af. Om gezonde gewoontes van jezelf, team of organisatie sterk te verankeren, is een blijvende focus noodzakelijk. Monitoren (wat is de stand van zaken), bijsturen en dankbaar zijn voor wat gelukt is zijn daarom ook belangrijke taken van een change manager.
Vitaal Leiderschap
Voor mensen in een leidinggevende rol gaat dit dubbel op. Leidinggevenden zijn, of ze het nou willen of niet, een rolmodel voor de mensen in hun team. Hun gedrag is dan ook van invloed op het gedrag wat je in het team terugziet. Als je wilt werken aan een gezonde werkcultuur zul je dan ook leidinggevenden moeten helpen hoe ze als change manager aan de slag kunnen. Eerst voor zichzelf om het veranderproces en deze mindset te begrijpen en hoe ze hierop kunnen sturen. En dan voor het team!
In ‘a never ending story’ lopen de wereld van fantasie en de weerbarstige werkelijkheid door elkaar heen. Het land Fantasia dreigt voor altijd verloren te gaan, omdat niemand uit de mensenwereld er aandacht voor heeft. Bastian gelukkig wel. Hij weet Fantasia te redden. Maar dat is niet het einde van het verhaal! Bastian zal altijd aan Fantasia verbonden zijn. En dat is maar goed ook, want zonder aandacht voor een betere wereld is de werkelijkheid minder mooi.
Deze column is voor- en gepubliceerd op Intermediair
